Nie bez powodu w kontekście posiadania bezpiecznego miejsca do życia mówimy, że mamy dach nad głową. Chroni on bowiem budynek przed opadami deszczu, gradu czy śniegu. Znosi zarówno wysokie, jak i niskie temperatury. Wbrew pozorom, pokrycie dachowe wcale nie jest jednak najważniejszym elementem zadaszenia. Równie istotną rolę pełni więźba. Czym zatem ona jest? Jakie są rodzaje więźby dachowej? Na te i inne pytania odpowiedzi znaleźć można w poniższym artykule.
Elementy więźby dachowej – czym jest ta konstrukcja?
Więźba jest stelażem podtrzymującym pokrycie dachu. Dzięki niej ciężar pozostałych części jest rozłożony w sposób równomierny i przenosi się na wszystkie ściany nośne. Bez solidnie wykonanej więźby nie ma więc wytrzymałego, stabilnego dachu.
Ze starannie wyselekcjonowanych partii drewna iglastego tworzy się poszczególne elementy więźby dachowej. Nie jest to bowiem jednolita konstrukcja. W jej skład wchodzą między innymi:
- wiązary,
- krokwie, płatwie, jętki
- belki stropowe, belki oczepowe lub murłaty,
- kleszcze,
- wiatrownice,
- przepustnice,
- łaty, kantówki.
Wszystkie elementy powinny być do siebie idealnie dopasowane, aby można było je połączyć. Najlepiej zamawiać je więc u jednego producenta.
Rodzaje więźby dachowej – jakie wyróżniamy?
Najpopularniejsze rodzaje więźby dachowej to:
- więźba krokwiowa, więźba jętkowa, więźba krokwiowo-jętkowa, więźba płatwiowo-kleszczowa.
Więźbę krokwiową można zastosować, gdy ściany budynku oddalone są od siebie o maksymalnie 6-7 metrów, a nachylenie dachu wynosi 40-60 stopni. Krokiew to belka ułożona poziomo wzdłuż kalenicy, czyli krawędzi pokrycia dachowego. Jest odpowiedzialna za podtrzymywanie całego dachu.
W przypadku większych odległości pomiędzy ścianami (do 11 metrów) stosuje się więźbę jętkową. Przy tym rozwiązaniu krokwie oparte są na jętkach (w połowie długości krokwi), co poprawia stabilność konstrukcji. To uniwersalne rozwiązanie, które może być wybierane przy różnych kształtach dachu.
Alternatywą dla tego rodzaju więźby dachowej może być więźba krokwiowo-jętkowa, ponieważ łączy funkcje obu wcześniejszych konstrukcji. Stabilna krokiew podtrzymuje dach od kalenicy. Jętki są rozmieszczone równolegle względem niej, stanowiąc dodatkowe zabezpieczenie.
Gdy dom ma rozpiętość ścian większą niż 11 metrów, zaleca się wybór więźby płatwiowo-kleszczowej. Umożliwia ona wykonanie zarówno dachów o dużym, jak i niewielkim nachyleniu. Jej szkielet wspierany jest przez płatwie i murłaty, które zapewniają dodatkowe wsparcie dla krokwi. Dzięki temu obciążenie jest rozprowadzane równomiernie.
Inne rodzaje więźb dachowych
Na rynku dostępne są inne rodzaje więźb dachowych, takie jak więźba tradycyjna, więźba prefabrykowana czy więźba z drewna klejonego. Każda opcja ma swoje zalety i wady, dlatego ważne jest odpowiednie dostosowanie wyboru do własnych potrzeb.
Więźba tradycyjna, składająca się z belek i krokwi, jest najczęściej stosowanym rodzajem więźby dachowej. Jej przygotowanie trwa zwykle kilka tygodni, ponieważ poszczególne elementy konstrukcji muszą zostać odpowiednio pocięte i precyzyjnie dopasowane do siebie. Jest to rozwiązanie stosunkowo tanie i łatwe w wykonaniu. Aby powierzchnia więźby była zabezpieczona przed gniciem czy pleśnieniem, zwykle poddawana jest dodatkowemu procesowi impregnacji.
Więźba prefabrykowana swoją nazwę zawdzięcza temu, że składa się z gotowych elementów wykonanych w fabryce, które są montowane na budowie. Produkcja tego rodzaju więźby dachowej jest szybsza i mniej pracochłonna, niż w przypadku więźby tradycyjnej – ze względu na wysoki stopień automatyzacji procesu. To dobre rozwiązanie w przypadku dużych obiektów, dlatego wybierają je osoby chcące wybudować budynki wielokondygnacyjne. Zwłaszcza, że ten rodzaj więźby dachowej pozwala przyśpieszyć czas budowy. Montaż wiązarów kratownicowych można wykonać nawet w ciągu jednego dnia. Trzeba mieć jednak na uwadze to, że więźba prefabrykowana zwykle jest droższa od tradycyjnej.
Kolejny rodzaj więźby dachowej to więźba z drewna klejonego. Taki produkt wyróżnia się dobrą wytrzymałością i stabilnością, co sprawia, że jest często stosowany w budynkach użyteczności publicznej o dużych rozpiętościach dachów. Zwłaszcza, że nie wymaga wzmacniania przez podpory pośrednie. Tak jak w przypadku więźby dachowej prefabrykowanej, jest to jednak rozwiązanie bardziej kosztowne.
Więźba dachowa rodzaje – jakie rozwiązanie wybrać do swojego domu?
Odpowiedni rodzaj więźby dachowej należy wybrać w zależności od wielkości budynku, a także kształtu i rodzaju pokrycia dachowego. Dobrze zaprojektowana i wykonana więźba jest kluczowa dla stabilności całej konstrukcji dachu, dlatego należy zawsze skonsultować się z fachowcem przed podjęciem ostatecznej decyzji.
Wybór powinien być dokonany jeszcze na etapie planowania budynku. Dlaczego? Jednym z powodów jest dostosowanie rodzaju więźby dachowej do sposobu zagospodarowania poddaszem. Wiązary, z których produkowana jest więźba prefabrykowana znacząco ograniczają możliwość stworzenia przestrzeni użytkowej. Jeśli na poddaszu ma powstać np. pokój, lepiej zdecydować się na tradycyjną więźbę.
Drewno na więźbę – jakie powinno być?
Do produkcji stelażu dachu wykorzystuje się zwykle drewno iglaste, ponieważ ma ono najlepsze właściwości dla tego zastosowania. Warto pamiętać, że drewno na więźbę powinno być odpowiednio wysuszone, aby nie zmieniło swoich parametrów po pewnym czasie (to istotne, gdy kupujemy elementy tuż przed montażem więźby – dopuszczalne jest do 12% wilgotności). Gdy natomiast materiał będzie leżakować w magazynie, można zdecydować się na świeże drewno.
Więźba dachowa a termoizolacja poddasza – jakie są możliwości?
Wybierając więźbę dachową z drewna, można zdecydować się na dwie opcje termoizolacji poddasza – międzykrokwiową lub nakrokwiową. Pierwszy rodzaj to ocieplanie przestrzeni pomiędzy krokwiami, np. wełną, styropianem. Drugi natomiast polega na położeniu termoizolacyjnych materiałów od zewnątrz – na krokwi.
Wybór rodzaju więźby dachowej, jak i metody ocieplenia poddasza zależy od indywidualnego projektu. Warto zaplanować więc każdy aspekt odpowiednio wcześnie.
